Osteopathie kijkt anders naar klachten.
Wij, in het westen, zijn van kinds af aan opgevoed met het idee dat als je ziek bent, je naar de dokter moet. En voor u denkt, ojee daar begint ie weer, ik heb niets tegen de dokter. Ik stel alleen met enige regelmaat het medisch denkmodel ter discussie, dat kan op zich geen kwaad toch?
Ik weet heus wel dat er binnen wat men noemt "het reguliere circuit" heel veel zinnige dingen worden gedaan en geloof me, als er met mij iets ernstigs aan de hand is ga ik ook gewoon naar de dokter.
Het probleem is vooral dat de huidige medische praktijk in eerste instantie is gebaseerd op het idee van somatogenie. De somatogenie is een stroming binnen de pathologie (ziekteleer) dat er van uitgaat dat voor elke ziekte een objectief aanwijsbare aanleiding moet zijn. Je bent dus alleen ziek als de dokter iets bij je kan vinden.
De nadruk op somatogenie
Binnen de ziekteleer zijn er in feite drie stromingen. Naast de somatogenie heb je nog de psychogenie en de sociogenie.
Bij de psychogenie gaat men ervan uit dat gezondheidsklachten een psychologische oorzaak heeft en bij de sociogenie stelt dat maatschappelijke of culturele oorzaken de oorzaak zijn van ziekte. Elk van deze denkrichtingen heeft binnen de medische praktijk zijn beoefenaren (psycholoog, pedagoog, maatschappelijk werker enz.) maar het eerste aanspreekpunt in onze cultuur is de huisarts en die is van origine vooral een somatogeen denkende practicus. De patiënt zal dus in eerste instantie door een molen gaan op zoek naar de lichamelijke afwijking die verantwoordelijk is voor de klacht of ziekte. Als de huisarts niets kan vinden volgt meestal een verwijzing naar de volgende somatogeen denkende practicus: de medisch specialist. Bloedonderzoek, röntgenfoto's, scans, echo's, kijkoperaties volgen en als er niets gevonden wordt krijgt de patiënt te horen dat "er niets aan de hand" is of wordt de psycholoog ingeschakeld.
Het manko van de somatogenie
Het uitgangspunt dat elke ziekte of klacht een objectief aantoonbare, lichamelijke afwijking moet hebben heeft twee nadelige consequenties.
- Veel mensen worden veroordeeld om met hun klachten te blijven lopen, omdat de dokter niets kan vinden.
- Veel klachten worden ten onrechte gekoppeld aan toevallig gevonden lichamelijke afwijkingen.
- Bij een gevonden pathologie wordt niet meer breder gekeken naar de verschillende opties om de klachten op te lossen of te verlichten.
Het eerste punt is denk ik logisch. Als de klachten gebaseerd zijn op iets anders dan pathologie (en daar kom ik straks nog op terug) zal er geen afwijking te zien zijn op de foto's, scans en echo's. De dokter staat op dat moment machteloos en dat is misschien maar goed ook. Vaak genoeg is het zo dat ondanks een duidelijke diagnose er medicatie wordt voorgeschreven of operaties uitgevoerd. Een goed voorbeeld hiervan is de verwijdering van perfect gezonden blinde darmen bij vage buikpijnen.
Het tweede punt vereist wellicht wat meer uitleg.
Causaliteit
Binnen het medisch model (ook bij ons overigens) bestaat het begrip causaliteit.
Causaliteit of causaal verband slaat op de relatie tussen oorzaak en gevolg. Als ik de pijn in mijn duim analyseer vanuit de causaliteit stel ik vast (of vermoed ik) dat de hamer en het feit dat die met enige snelheid en kracht contact heeft gemaakt met mijn duim de oorzaak van die pijn is. Omdat iedere practicus in principe uitgaat van het gegeven dat je het gevolg oplost door de oorzaak aan te pakken, gaat ook de arts op zoek naar "de oorzaak" van een ziekte, het zogenoemde.
En hier komt het tweede nadeel van de somatogenie om de hoek kijken.
Vals causaal verband
In de zoektocht naar de oorzaak van een klacht of ziekte worden regelmatig toeval-bevindingen gedaan. Als je maar genoeg onderzoeken doet, stuit je uiteindelijk vanzelf op een objectief aanwijsbare afwijking, ergens in het lichaam. Als je vervolgens zuiver somatogeen redeneert ontstaat het risico dat je die objectief aanwijsbare afwijking automatisch verantwoordelijk houdt voor de ziekte of klacht zonder je af te vragen of het verband logisch of verklaarbaar is.
Absolute status van de "diagnose"
Als er een objectief aanwijsbare afwijking is gevonden die ook nog eens een logisch causaal verband vormt met de klachten, ben je nog niet gevrijwaard van de beperkingen die puur somatogeen denken met zich mee brengt. Een flink aantal pathologieën zijn namelijk niet of moeilijk behandelbaar. Misschien zijn er geen medicijnen voor die aandoening voorhanden, of is de eventuele operatie te riskant om uit te voeren. Regelmatig worden patiënten naar huis gestuurd met de mededeling "ik kan niets meer voor u doen".
Osteopathie kijkt anders
De visie van de osteopathie vult een aantal van de lacunes in de zorg, die de dominante somatogene benadering veroorzaakt, op.
Wederom: ik wil niet beweren dat ernstige pathologieën op te lossen zijn met osteopathie! Ik kan daar niet duidelijk genoeg in zijn. Maar anderzijds is zo dat ik als osteopaat te Haarlem dagelijks patiënten help die de oplossing voor hun klachten in het "reguliere circuit" niet hebben kunnen vinden. Als osteopaat zetten naast de pathologie een interessante andere verklaring voor klachten neer, die in veel gevallen de problemen wel helpt op te lossen.
Osteopathie en Dysfunctioneren
Binnen de osteopathie gaan wij namelijk uit van het begrip dysfuntioneren. Het woord dys in dysfunctie betekent "anders". Anders functioneren, dus. Anders dan "normaal" of anders dan "eigenlijk de bedoeling".
Als een orgaan of structuur in het lichaam anders functioneert dan eigenlijk de bedoeling is stoort dat de normale balans in het lichaam. Het lichaam moet zijn houding of manier van doen aanpassen aan deze verstoring van de balans en dat kan leiden tot overbelasting en klachten op een andere plek in het lichaam. Ik neem, als osteopaat, dat dysfuctioneren waar als bewegingsverlies.
Voor de osteopathie is het lichaam een eenheid.
Een belangrijk uitgangspunt van de osteopathie is dat het lichaam een eenheid is en functioneert als een eenheid. We willen daarmee zeggen dat alles in het lichaam aan elkaar vast zit, bijvoorbeeld door het bindweefsel. Hierdoor worden trekkrachten door het hele lichaam geleidt en die trekkrachten leiden vervolgens ergens tot een fixatie met pijn tot gevolg.
Daarnaast kan een vastzittend orgaan de doorbloeding of bezenuwing van een bepaald gebied verstoren, waardoor andere organen en structuren te weinig bloed krijgen en daardoor ook gaan dysfunctioneren.
Een dysfunctie is niet te zien op een foto of een scan en geldt dus niet als objectief waarneembare afwijking. Maar dysfuncties zijn wel een realiteit en kunnen tot nare klachten leiden. Ook kunnen ze de ernst van een pathologie verergeren.
Zo heb ik laatst een mevrouw behandeld met een nekhernia en de pijnklachten en bewegelijkheid belangrijk verbeterd door een orgaan in de buik te behandelen.
Kortom er is meer onder de zon en het is zonde om niet alle beschikbare mogelijkheden te benutten.
Axel Staps, Osteopaat te Haarlem
Interessant? Abonneer u op deze blog of lees ook deze blog over osteopathie!
